مصطکی چیست؟
مصطکی، (Mastic) شیره زرینی زرد رنگی است که در فارسی به نام‌های: «رماس»، «رماست»، «کِیَه» خوانده شده است.
در کتاب‌های طب سنتی با نام‌های: «مصطکی»، «مصطکی رومی»، «کندر رومی»، «مستکی»، «علک رومی» ذکر شده است.
کلمه مصطکی mastic از لغتی یونانی به معنای به هم ساییدن دندان‌ها یا جویدن مشتق شده است. مصطکی درختچه‌ای به ارتفاع حداکثر ۴ متر بوده که از تنه این درخت صمغی رزینی به شکل اجسام کوچک، شیشه‌ای، تقریباً کروی و به رنگ زرد متمایل به قرمز با بوی خوشبوی تربانتین استخراج میگردد. این صمغ خواص دارویی بسیاری را در خود داشته و از این رو گیاه مصطکی یکی از گیاهان دارویی مفید محسوب میگردد.
از این گیاه در مصر باستان به منظور مومیایی کردن اجساد استفاده میشده است. همچنین از آن برای خوشبو کردن دهان استفاده میشده و امروزه همچنان از صمغ گیاه مصطکی به عنوان عطر و طعم دهنده در نوشیدنی‌ها و آدامس‌های یونانی استفاده میشود. این گیاه از خانواده پسته بوده، میوه آن کروی و به رنگ قرمز و کوچک است و پس از رسیدن سیاه رنگ میشود. از میوه این درخت روغنی خوراکی استخراج میشود که به روغن مصطکی معروف است و خاصیت قابض داشته، در برخی مناطق به جای روغن زیتون برای پخت خوراک مصرف میشود، ولی محصول عمده آن صمغ رزینی است که در اثر خراش‌های طبیعی یا خراش‌هایی که به همین منظور بر درخت وارد میکنند استخراج و در مصارف دارویی و صنعت داروسازی استفاده میشود.
طبع گیاه مصطکی گرم و خشک (صفراوی) است.
مصطکی را می‌توان بصورت؛ جوشانده، مصرف خوراکی و روغن مصطکی استفاده نمود.
نگاهی به خواص درمانی مصطکی
درمان گرفتگی گوش
تقویت حافظه
تقویت قلب و اعصاب
درمان سرفه
رفع بوی بد دهان
تسکین درد مفاصل و شکستگی
ضد سرطان
خوردن مصطکی همرا با کندر، برای تقویت هوش و حافظه بسیار مؤثر است.
زخم معده، زخم اثنی عشر و زخم روده را درمان میکند.
از خواص درمانی مصطکی که در طب سنتی بیشتر از آن یاد شده، بویییدن این گیاه است که در درمان وسواس مفید میباشد و مالیخولیا را کاهش میدهد.
برای رفع سردرد موثر است و برای از بین بردن و تسکین چشم درد، مقداری مصطکی را در گلاب حل کنید، سپس آن را گرم نموده و این محلول را پنبه بر روی پلک چشم خود قرار دهید.
برای رفع سردی کبد، جوشانده مصطکی بسیار مفید است به این منظور، یک قاشق چای‌خوری از صمغ مصطکی را در یک لیوان آب جوش بریزید و بگذارید چند دقیقه بجوشد، سپس آن را سرد کرده و بنوشید.
مصطکی، در درمان سرفه‌های سرد و خونریزی سینه موثر است به این منظور، آنرا با یک فنجان آب جوش دم کرده و میل کنید.
خواص مصطکی در طب سنتی
مصطکی که به مصرف میرسد به شکل قطعات کروی یا بیضی بوده، بسیار کوچک و در ابعاد دانه‌های نخود است. رنگ آن زرد و شفاف بوده، معطر میباشد. بر طبق طب سنتی، طبع گیاه دارویی مصطکی نسبتا گرم و خشک است و بعضی آن را معتدل میدانند. برخی خواص دارویی آن عبارتند از:
خواص مصطکی برای دهان و دندان
جویدن مصطکی باعث خوشبو شدن دهان میگردد، وقتی در دهان گزاشته شود و آن را بجوید طعم معطری احساس میشود و در برخی موراد از آن برای پر نمودن حفره‌های دندان استفاده میشود.
چننچه گوشت لثه‌های شما از بین رفته و دچار تحلیل و سست شدن لثه‌ها شده اید، هر روز مقدار کمی مصطکی را بجوید تا پای دندان‌ها گوشت آورده و لثه‌ها سالم و محکم شوند.
جوشانده مصطکی با با سعد کوفی و شستن متناوب دندان‌ها با آن بوی بد دهان را رفع میکند.
خواص مصطکی برای بیماری‌های گوش
درمان بیماری های گوش و حلق از موارد کاربرد مصطکی در طب سنتی است برای باز شدن گرفتگی گوش می‌توان یک قطره از جوشانده مصطکی را در گوش چکاند تا گرفتگی باز شود. به این منظور ده گرم مصطکی را با نصف فنجان آب و روغن زیتون بجوشانید تا آب آن خشک شود.
در صورت تورم گوش یا اگر غده‌ای در گوش باشد که سبب سنگینی گوش شود، باید مقداری مصطکی را در آب جوش بریزید و بجوشانید. پس از سرد شدن سه قطره از آن را سه بار در روز، در گوش بچکانید تا گوش را باز کند و در نتیجه سنگینی گوش و کری که در اثر غده گوش باشد برطرف خواهد شد.
برای رفع سنگینی گوش، آن را در روغن کنجد بجوشانید و یک تا دو قطره در گوش بچکانید.
مضرات مصطکی
استفاده از گیاه و روغن مصطکی برای زنان باردار و شیرده و کودکان بایستی با احتیاط همراه باشد، برخی از کودکان در هنگام مصرف مصطکی دچار اسهال میشوند. از دیگر عوارض جانبی این گیاه ایجاد آلرژی و حساسیت برای برخی افراد است.
تداخل دارویی با مصطکی
از مصرف زیاد و خودسرانه با دارو‌های شیمیایی پرهیز شود.
