اما سیاه دانه چیست؟ سیاه دانه گیاهی گلدار با گل‌هایی به رنگ‌های بنفش و سفید. این گیاه بومی جنوب غربی آسیا است که در برخی از نقاط دیگر نیز رشد می‌کند. این گیاه میوه‌هایی می‌دهد که دارای این دانه‌های سیاه معروف هستند. خواص سیاه دانه هزاران سال است که برای پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف مورد توجه انسان‌ها قرار گرفته است. باستان شناسان دانه‌های سیاه دانه را حتی در معبد توت‌عنخ‌‌آمون نیز پیدا کرده‌اند که اهمیت خواص درمانی این گیاه در طول تاریخ را تایید می‌کند. فواید روغن سیاه دانه برای مو و پوست بسیار است. برای آشنایی با خواص روغن سیاه دانه برای مو، پوست صورت، لاغری و درمان بیماری‌های تنفسی مانند آسم و سینوزیت این مقاله را تا انتها بخوانید.
خواص روغن سیاه دانه برای سلامتی
این روغن ثابت کرده است که تاثیر خوبی در درمان برخی از مشکلات سلامتی از جمله فشار خون بالا و آسم دارد. این ماده همچنین تاثیر ضد قارچ و ضد باکتری قوی دارد. خواص روغن سیاه دانه را می‌توان به این شکل خلاصه کرد:
- کاهش فشار خون بالا: مصرف روغن سیاه دانه برای ۲ ماه نتایج رضایت بخشی در کاهش فشار خون افرادی که دچار فشار خون بالا (نه در سطح خیلی حاد) بودند، نشان داده است.
- کاهش کلسترول بالا: روغن سیاه دانه نشان داده است که می‌تواند باعث کاهش کلسترول بد شود. میزان زیاد اسیدهای چرب مفید موجود در سیاه دانه، به حفظ کلسترول خوب در میزان مناسب کمک می‌کند؛ اسیدهای چرب مفید مانند لینولیک اسید (linoleic acids) و اولئیک اسید (oleic acid). میزان روغن موجود در دانه‌ها تا حد زیادی بستگی به جایی که گیاه در آن رشد کرده است دارد. برخی از افراد حتی با مصرف دانه‌های کوبیده شده سیاه دانه هم از خواص روغن سیاه دانه بهره‌مند می‌شوند.
- بهبود علائم آرتروز مفصلی: مصرف روغن سیاه دانه خوراکی می‌تواند به کاهش علائم التهابی آرتروز مفصل کمک کند. بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۶ در “Immunological Investigations” منتشر شد، ۴۳ خانم با آرتروز مفصلی در درجه متوسط روزی یک کپسول روغن سیاه دانه را برای مدت ۱ ماه مصرف کردند. نتیجه تحقیق کاهش علائم آرتروز، میزان التهاب موجود در خون و تعداد مفاصل متورم را نشان داد.
- کاهش علائم آسم: خواص ضدالتهابی روغن سیاه دانه ممکن باعث بهبود علائم آسم شود. تاثیر آن در کاهش التهابات دستگاه تنفسی حتی می‌تواند در کاهش علائم برونشیت و درمان سینوزیت هم موثر باشد.
- کاهش ناراحتی معده: مصرف سیاه دانه یا روغن آن می‌تواند در کاهش درد معده، دل پیچه و انقباض دردناک شکم موثر باشد. روغن آن می‌تواند به کاهش گازهای معده، نفخ و پیشگیری از زخم معده نیز کمک کند.
خواص ضدسرطانی سیاه دانه
روغن سیاه دانه همچنین خواص ضد سرطانی دارد و در صورتی که به صورت موضعی روی پوست استفاده شود، ممکن است بتواند با سرطان پوست مبارزه کند. به دلیل خواص شیمیایی گیاهی (Phytochemicals) و آنتی‌اکسیدان، این دانه‌های سیاه می‌توانند به صورت طبیعی به درمان سرطان کمک کنند.
تحقیقات نشان دادند که تیموکینون (Thymoquinone) که ترکیب شیمیایی موجود در سیاه دانه است، توانایی کمک به کاهش رشد غده‌های سرطانی در موش‌ها را داشته است. این روغن می‌تواند آسیبی که به بافت‌های بدن در اثر شیمی‌درمانی، برای کشتن سلول‌های سرطانی وارد می‌شود را کاهش دهد. اما نتایج این تحقیقات مربوط به انسان نبوده و روغن سیاه دانه نباید جایگزین درمان‌های تعریف شده سرطان شود.
فواید روغن سیاه دانه برای زیبایی
فواید روغن سیاه دانه برای پوست‌هایی که دچار مشکل هستند بسیار زیاد است و علاوه بر خواص درمانی، از پوست محافظت نیز می‌کند. این روغن در کنار روغن‌های دیگر در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی یا عطاری‌ها به فروش می‌رسد. از مزایای استفاده از روغن سیاه دانه برای پوست و زیبایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- جوش صورت و آکنه: بر اساس تحقیقاتی که در مجله “Dermatology & Dermatologic Surgery” منتشر شد، استفاده از لوسیون‌هایی تولید شده با ترکیب ۱۰ درصد روغن سیاه دانه، مشخصا باعث کاهش بروز آکنه و جوش صورت بعد از ۲ ماه شد. شرکت کنندگان در این تحقیقات تا ۶۷ درصد رضایت خود را از استفاده از روغن سیاه دانه برای درمان جوش صورت اعلام کردند.
- آبرسانی مو: برای بهره‌مند شدن از خواص روغن سیاه دانه برای مو می‌توان آن را به صورت مستقیم روی موها استفاده کرد تا نرمی و درخشندگی مو افزایش پیدا کند.
- پسوریازیس: استفاده موضعی از روغن سیاه دانه نشان داده است که می‌تواند باعث کاهش پلاک‌های پسوریازیس شود.
- نرم کردن پوست: از روغن سیاه دانه برای نرم کردن پوست صورت و بدن هم استفاده می‌شود و آن را به ترکیبات روغن‌ها و مرطوب کننده‌های بدن برای رطوبت و آبرسانی بیشتر، اضافه می‌کنند. همچنین به دلیل آبرسانی از اگزما و خشکی پوست هم جلوگیری می‌کند.
- ترمیم زخم: نتایج استفاده از روغن سیاه دانه تاثیر آن در کاهش التهاب و از بین بردن باکتری‌های زخم را نشان داده است. در حالی که عصاره سیاه دانه باعث رشد کلاژن‌های جدید پوست نمی‌شود، اما دیگر فاکتورهای رشد را تحریک می‌کند تا بدن بتواند پوست جدید و سالم بسازد.
به این نکته توجه کنید که روغن سیاه دانه نباید به عنوان جایگزین درمان اصلی که دکتر برای شما تجویز کرده است، مورد استفاده قرار گیرد. اما خواص روغن سیاه دانه برای پوست صورت و زیبایی، می‌تواند به عنوان یک مکمل در کنار درمان اصلی برای پوست شما مزایایی به همراه داشته باشد.
خواص سیاه دانه برای لاغری و کاهش کلسترول
در یک تحقیق روی ۹۰ خانم دچار اضافه وزن، به این نتیجه رسیدند که اضافه کردن روغن سیاه دانه به رژیم غذایی کم کالری، نسبت به رژیم غذایی کم کالری صرف بیشتر باعث لاغری می‌شود. خواص روغن سیاه دانه برای لاغری یک پشتوانه علمی هم دارد. مجله ” Diabetes and Metabolic Disorders” تحقیقاتی منتشر کرد که در آن خواص ضد چاقی گیاهان را مورد بررسی قرار داده بودند و به این نتیجه رسیده بودند که سیاه دانه در صدر گیاهان دارویی موثر در کاهش وزن قرار دارد.
در تحقیقات دیگری که بر روی ۲۵۰ مرد انجام شده بود، به این نتیجه رسیدند که روغن سیاه دانه در صورتی که به تنهایی یا در ترکیب با زردچوبه استفاده شود، باعث کاهش وزن می‌شود و مهم‌تر از آن، خطر ابتلا به دیابت را نیز کاهش می‌دهد.
بر اساس مقاله‌ای که در مجله “Endocrinology and Metabolism“ منتشر شد، محققان اعلام کردند که سیاه دانه یکی از معدود مواد غذایی است که باعث جلوگیری از هر دو نوع دیابت، یعنی دیابت نوع ۲ و دیابت نوع ۱ می‌شود. بر اساس این تحقیقات سیاه دانه در واقع پایداری گلوکز را افزایش می‌دهد و به اندازه داروی متفورمین (Metformin) موثر است. این گیاه تا کنون عوارض مشخصی نشان نداده است، در صورتی که متفورمین به عنوان یکی از رایج‌ترین داروهای توصیه شده برای دیابت نوع دو، باعث عوارض جانبی زیادی مثل نفخ، اسهال، تجمع گاز معده، سردرد و خیلی علائم دیگر می‌شود.
آیا روغن سیاه دانه بی خطر است؟
ممکن است که روغن سیاه دانه باعث افزایش تاثیر برخی از داروها، مثل داروهای متوپرولول (Metoprolol) و وارفارین (Warfarin) شود. اگر شما در حال مصرف هر نوع دارویی به صورت مرتب هستید، با پزشک خود در مورد مصرف روغن سیاه دانه صحبت کنید و قبل از صحبت کردن با پزشک معالج نباید هیچ کدام از داروهایی که همیشه مصرف می‌کنید را قطع کنید.
روغن سیاه دانه می‌تواند به عملکرد بهتر کبد کمک کند اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند برای کبد و کلیه‌ها مضر باشد. اگر کبد یا کلیه شما در حال حاضر دچار مشکل است، درمورد میزان مصرف مناسب با پزشک خود صحبت کنید.
