سماق قرمز چیست؟
سماق قرمز از جمله چاشنی هایی است که علاوه بر استفاده از آن برای طعم دار کردن غذاها کاربرد دارویی و درمانی نیز دارد. سماق به دلیل عطر و طعم بی نظیر خود به عنوان یک ادویه مهم درکشورهای آسیایی به خصوص در خاورمیانه پرطرفدار است و جای خود را در دل هر آشپزخانه ای باز کرده است.
گل‌های سماق قرمز، به رنگ حنایی است و در حدود 10 سانتی‌متر طول دارد. در زمان های گذشته در یونان باستان از چوب این گیاه برای رنگ آمیزی پارچه‌های پشمی استفاده می کردند. هم اکنون در برخی از کشورها از آن نوشیدنی تهیه می کنند که برای تسکین درد معده و اختلالات گوارشی بسیار سودمند است.
مزه و طبع سماق قرمز چیست؟
سماق قرمز داری طبع سرد و خشک و طعمی ترش است. از سماق نه تنها می توان برای طعم دادن به غذاهای مختلف استفاده کرد بلکه به عنوان یک دمنوش لاغر کننده برای کاهش وزن بسیار مفید می باشد. سماق قرمز از آنتی اکسیدان زیادی برخوردار است و دارای خاصیت ضد سرطانی می باشد. این گیاه اشتها را زیاد کرده و خون را تصفیه می کند در ضمن جهت پایین آوردن قند و فشار خون بسیار مناسب است و به همین علت ادویه ای مفید برای بیماران دیابتی محسوب می شود.
مصرف این ادویه برای افراد گرم مزاج توصیه می شود. پزشکان طب سنتی معتقدند که افراد گرم مزاجی که دچار دلپیچه و احیاناً اسهال ناشی از غلبه صفرا و مواد گرم درون بدن می شوند با خوردن این ادویه به راحتی درمان می گردند. به این صورت که تنها کافی است تا مقداری از سماق قرمز را روی برنج خود بپاشند و آن را میل کنند.
در ضمن گفته شده که هر چه سماق تازه تر و رنگ آن قرمزتر باشد برای سلامتی بهتر است. علم پزشکی ثابت کرده که سماق از خاصیت صفرابر برخوردار است؛ چراکه طبع خود گیاه سماق سرد است. به همین علت بهتر است افراد گرم مزاج به هنگام خوردن کباب و گوشت قرمز از سماق روی غذای خود استفاده کنند تا جلوی افزایش بیش از حد صفرا و حرارت ناشی از هضم گوشت قرمز گرفته شود. دقت کنید افراد با طبع سرد باید از مصرف زیاد سماق خودداری کنند چرا که طبع سرد این گیاه سبب صدمه به کبد و معده می شود.
سماق قرمز در چه غذاهایی استفاده می شود؟
با توجه به طعم ترشی که سماق دارد می توان از آن برای غذاهای گوشتی و مرغ و یا مزه دار کردن ماهی با سایر ادویه ها استفاده کرد. نمونه ای جالب از غذاهایی که در آن سماق به کار می رود آش سماق است که یک آش محلی می باشد و در ترکیب آن از حبوبات یا برنج، سیر، پیاز، گردو، سبزی آش، چغندر و ادویه هایی نظیر نمک، فلفل و زردچوبه استفاده می شود. در تهیه این آش معروف برای مدت زمانی سماق ها را در آب خیس کرده و بعد به آش اضافه می کنند تا طعم ترش خوشمزه ای به غذا بدهد.
با استفاده از سماق می توانید یک شربت خوشمزه و خنک همانند لیموناد را در فصل گرم تابستان تهیه کنید. برخی از افراد سماق را روی سیب زمینی شیرین می پاشند و از آن چیپسی بی نظیر با طعمی لذیذ تهیه می کنند. می توان از سماق برای طعم دار کردن ماست نیز استفاده کرد. دمنوش سماق با عسل یک نوشیدنی بسیار مقوی و دلنشین است که به صورت گرم و سرد قابل مصرف می باشد.
سماق چاشنی با طعم ترش برای غذاهایی نظیر کباب ها است و در راحت هضم کردن گوشت نقش مهمی دارد. از سماق جهت طعم دهی روی سبزی‌ها تازه و دسرها هم استفاده می شود. در ضمن از ترکیب سماق و عسل می توان برای درمان سرفه بهره برد. برای این منظور یک فنجان آب را با مقادیری عسل مخلوط کرده و به مدت 5 دقیقه روی حرارت ملایم قرار داده تا عسل به خوبی در آب حل شود و بعد دو قاشق غذاخوری به آن سماق اضافه کنید. این ترکیب جادویی غنی از ویتامین سی بوده و در درمان سرماخوردگی ها مؤثر است.
فرق ها و تفاوت سماق قرمز و قهوه ای در چیست؟
علاوه بر تفاوت رنگ سماق قرمز با رنگ قهوه ای آن از جهت طعم نیز سماق قهوه ای طعم ترش بیشتری نسبت به قرمز آن دارد در حالیکه سماق قرمز از نظر طعم ترشی بیشتر مورد پسند افراد می باشد.
تفاوت سماق قرمز و قهوه ای به زمان برداشت این گیاه از درخت سماق برمی گردد. اگر در هنگامی که این گیاه همچنان قرمز است آن را از درخت بچینند و آسیاب کنند رنگ آن قرمز روشن می شود.
سماق قرمز از کیفیت بیشتری برخوردار می باشد و در واقع جدا ساختن دانه سماق و پودر کردن آن با سایر بخش های گیاه سبب کاهش کیفیت و رنگ قهوه ای آن می گردد. اما اگر تنها پوسته رویی آن را جدا کرده و سپس آسیاب کنیم پودر سماقی با رنگ قرمز روشن و کیفیت بهتر به ما می دهد.
خواص سماق چیست؟
سماق گیاهی پرقدمت است که تحقیقات شگفت انگیزی طی پنجاه سال روی فواید آن انجام شده است. رومیان باستان از این ادویه به جای آبلیمو استفاده می‌کردند. این میوه خوش‌رنگ نه تنها حس چشایی ما را بالا می‌برد، بلکه حاوی مواد مغذی، فیبر و چربی‌های سالم است. همچنین، سرشار از آنتی اکسیدان فلاونوئید، پلی فنول و ترکیبات ضد التهابی و ضد میکروبی است و برای سلامتی بدن خواص و فواید زیادی دارد:
سپر دفاعی در مقابل سرطان
سماق حاوی طیف گسترده‌ای از ترکیبات آنتی اکسیدانی قوی از جمله تانن‌ها، آنتوسیانین، فلاونوئید و پلی فنول است که از سلول‌های شما در برابر انواع آسیب‌های مخرب محافظت کرده و عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان‌ها را کاهش می‌دهد. رادیکال‌های آزاد اتم‌های ناپایداری هستند که باعث تخریب سلول‌های بدن می‌شوند. از طرفی، پزشکان معتقدند که عامل بسیاری از بیماری‌ها وجود التهابات مزمن است. خاصیت ضد التهابی سماق از بروز التهابات ناشی از بیماری سرطان جلوگیری کرده و مثل یک سپر دفاعی برای ما در مقابل این بیماری خواهد بود.
خواص سماق برای تنظیم قند خون و کنترل دیابت نوع ۲
برخی تحقیقات پزشکی در آمریکا نشان می‌دهد که سماق خوراکی موثری در تنظیم و کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ بر روی ۴۱ نفر از افراد مبتلا به دیابت در آمریکا نشان داد که مصرف روزانه ۳ گرم سماق در این افراد، توانست سطح قند خون آن‌ها را در مقایسه با گروهی که صرفا دارو مصرف می‌کردند، پایین بیاورد. علاوه براین، از گروه دیگری که مبتلا به دیابت بودند، خواسته شد که به طور روزانه و به مدت ۳ ماه، سه گرم پودر سماق مصرف کنند. جالب است بدانید که در ۲۵ درصد از این افراد حساسیت به انسولین کاهش یافته بود.
زنان (بارداری، قاعدگی، شیردهی)
در دوران بارداری بیش از ۹۰ درصد خانم‌ها با مشکل تهوع روبرو هستند که می‌توانند با پاشیدن سماق روی غذاها تا حد زیادی حالت تهوع خود را برطرف سازند. به علاوه، سماق سرشار از آنتی اکسیدان است که این خاصیت فوق‌العاده به درمان التهابات ناشی از دوران قاعدگی در خانم‌ها کمک می‌کند و باعث تسکین دردهای عضلانی آن‌ها در این دوران می‌شود. علاوه براین،
سماق مانند یک استروژن عمل می‌کند و برای درمان اختلالات قاعدگی و خونریزی‌های غیرطبیعی موثر است. خواص سماق برای خانم‌ها به این دو دوران منتهی نمی‌شود. مادران شیرده نیز می‌توانند به میزان قابل توجهی از این ادویه استفاده کنند؛ چرا که به افزایش تولید شیر آن‌ها کمک می‌کند؛ اما لازم است قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت نمایند.
سلامت استخوان‌ها
پوکی استخوان وضعیتی است که حدود ۲۵ درصد از زنان ممکن است آن را تجربه کنند. مطالعات انجام شده روی موش‌های ماده نشان می‌دهد که سماق به سلامت استخوان‌ها و کاهش شکنندگی استخوان‌های ضعیف کمک می‌کند.
سلامت قلب
آنتی اکسیدان‌های قوی و اسید اولئیک موجود در سماق که نوعی چربی تک غیر اشباع است، آسیب‌های جدی ناشی از رادیکال‌های آزاد را در بدن خنثی کرده و از بروز بیماری‌های قلبی و سکته جلوگیری می‌کند. همچنین، سماق برای کاهش کلسترول خون و تجزیه چربی‌ها بسیار مفید است که از این طریق نیز به سلامت قلب و پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.
کاهش عفونت ادرار و مشکلات کلیوی
سطح بالای قند خون علاوه بر ایجاد کردن بیماری دیابت، باعث بروز مشکلاتی در کلیه‌ها می‌شود که سماق با کاهش دادن سطح قند خون از آسیب به کلیه‌ها جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، سماق یک ادرارآور قوی است و سموم و مواد زائد را با افزایش حجم ادرار دفع می‌کند. همچنین، در گذشته نیز برای درمان عفونت‌های ادراری و مشکلات گوارشی نیز استفاده شده است.
افزایش قوای جنسی در مردان
جالب است بدانید که سماق به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان‌های قوی باعث تقویت سیستم ایمنی آقایان می‌شود و تمایل جنسی آن‌ها را بالا می‌برد.
کنترل هپاتیت
هپاتیت به وجود آمدن التهاب مزمن و شدید در بافت کبدی است که مسری بوده و می‌تواند از راه خون، مدفوع، ظرف آلوده و.. منتقل شود. تحقیقات بسیاری نشان داده است که مصرف سماق به سبب خاصیت ضد میکروبی خود در کنترل رشد ویروس هپاتیت مخصوصا هپاتیت B بسیار موثر است.
سلامت کبد
تاثیر مثبت خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی سماق در سلامت کبد نیز تاثیرگذار است و باعث دفع سموم و مواد زائد از کبد شده و در نهایت به درمان بیماری شایع کبد چرب و التهابات ناشی از فیبروز کبدی کمک می‌کند! فیبروز کبدی مربوط به زمانی است که بافت سالم کبد دچار التهابات شدید و زخم می‌شود. به همین خاطر، مصرف سماق به دلیل خاصیت ضد التهابی در کاهش دادن التهابات این بیماری بسیاری مفید است.
مبارزه با عفونت ریه‌ها
جالب است بدانید که سماق توانایی بسیار بالایی در مبارزه با عفونت قارچی آسپرژیلوس فلاووس دارد. این قارچ در ریه‌ها باعث عفونت و تنگی نفس می‌شود که خوردن سماق عفونت‌های قارچی ریه، قلب، کلیه‌ها و مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از طرفی، سرخپوستان آمریکایی در گذشته، از سماق برای درمان سرماخوردگی و تب استفاده می‌کردند. سماق برای درمان عفونت‌های ناش از گلودرد و حتی درمان بیماری آسم نیز تاثیرگذار است.
کودکان
سماق حاوی مقادیر مناسبی فیبر رژیمی است که به حفظ سلامت دستگاه گوارش، روده‌ها و جلوگیری از اسهال کمک می‌کند. همچنین، این گیاه یک اشتها آور فوق‌العاده است و برای رشد جسمانی کودکان نیز مفید است. به علاوه، خاصیت آنتی اکسیدانی سماق باعث تقویت سیستم ایمنی کودکان نیز می‌شود.
جوانساز پوست
آنتی اکسیدان و ویتامین C موجود در سماق جوانساز پوست است و چین و چروک‌های عمیق پوست شما را از بین می‌برد. از طرفی، این دو ماده مغذی به شفافیت و درخشندگی پوست شما کمک می‌کند. از این رو، خواص معجزه آسای سماق را شوخی نگیرید!
مضرات مصرف سماق چیست؟
اگر سماق راخالی مصرف کنید، اشتها آور است و باعث گرسنگی و ولع شما نسبت به خوردن خواهد شد. پس توصیه می‌شود که حتما آن را با غذا و یا یکی از روش‌های بالا استفاده کنید. با این حال مصرف بیش از اندازه سماق: باعث کاهش فشار خون، افت قند خون و انرژی خواهد شد؛ پس آن را در حد اعتدال مصرف نمایید. لازم به ذکر است که طبع سماق سرد و خشک است
و با طبع افراد سرد مزاج سازگار نیست. از این رو، بعد از مصرف حتما از یک مصلح مناسب به عنوان مثال چای نبات در کنار آن استفاده کنید. سماق تازه سمی است؛ بنابراین، حواس‌تان باشد که سماق را به صورت خشک مصرف کنید.
چه کسانی مجاز به مصرف سماق نیستند؟
سماق از خانواده گیاه بادام هندی و انبه است. به همین خاطر اگر به این دو ماده حساسیت دارید، قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. بهتر است قبل از مصرف سماق در دوران بارداری و شیردهی حتما با پزشک خود مشورت کنید؛ چرا که ممکن است به این ماده حساسیت غذایی داشته باشید. افرادی که لاغر یا دارای وزن ایده آلی هستند و تمایلی به کاهش وزن ندارند، بهتر است در مصرف سماق احتیاط کنند؛
چرا که سماق با جلوگیری از جذب چربی در روده کوچک باعث کاهش وزن خواهد شد. سماق ممکن است با داروهای کاهنده فشار خون، کاهنده کلسترول (استاتین‌ها) و دیابت تداخل داشته باشد، از این رو، بهتر است این افراد قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
